Kilo alma diyetisyeni Şengül Üre :

 Zayıf kişilere öneriler    Beden kitle indeksi ile (BKI) değerlendirildiğinde  18.5 kg/m2 altında olan bireyler ZAYIF  olarak  değerlendirilir. Diğer bir deyişle ; çeşitli nedenlerle  besinler yoluyla   alınan enerji  ve  harcanan enerji  arasında denge sorununun  olması ile  ortaya çıkan  bir sağlık sorunudur.Zayıflık günümüzde gerek moda sektörü gerekse basın kanalıyla popüler hale getirilmiş olsa da ciddi sağlık sorunları ile birlikte yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Diyetisyenle kilo alma tedavisi nasıl olur 

  ZAYIFLIK   NEDEN ORTAYA ÇIKAR      ?

Kilo almak için diyet tedavisi nasıl olmaktadır .

- Uzun süren açlık,

-İştahsızlık,

-Aşırı fiziksel aktivite

-Öğün kavramının olmaması

-Metabolik hızın yüksek olması

-Hipertroidi

-Stres ,depresyon

-Sindirim ve emilim bozuklukları

-Bağırsak parazitleri,

- Vitamin mineral yetersizlikleri

- Kullanılan ilaçlar

SONUCUNDA Kilo alamama ve zayıflık sorunu  ortaya çıkar

ZAYIFLIK  VÜCUDUNUZU VE SAĞLIĞINIZI NASIL ETKİLER    ?

Zayıflık sorunu ile kilo alma da sorun yaşayan bireylerde  bir çok sağlık sorunu ile karşılaşma söz konusu olabilmektedir. 

 -Bağışıklık  sisteminin zayıflaması ve sık enfeksiyonlar,

- Dikkat ve konsantrasyon  problemleri,

- Vücut ısısında sorunlar özellikle  üşüme

- Psikolojik problemler,

-Kas kayıpları,

-Saç dökülmesi , tırnaklarda kırılma,

-Çeşitli kas ağrıları ve kramplar,

- Yorgunluk , bitkinlik,

-Adet düzensizlikleri( kadınlarda )

-Uyku sorunları ( uykusuzluk veya aşırı uyku )

ile sıklıkla karşılamaktadır.

 

NASIL KİLO ALIRIM ?

 ZAYIFLIK TEDAVİ  EDİLEBİLİR Mİ ?

Eğer  birey  yaşadığı sorunun bir sağlık sorunu olduğunu kabul edip tedavi sürecine başlamaya hazır olur ise zayıflık tedavi edilebilir . Sağlıklı,yönetilebilir kiloya ulaşılabilir.Öncelikle kişiye uygun tedavi modelleri geliştirmek gerekiyor. Yol haritanızı belirlerken  sağlıklı kilo artışı ve sağlığın korunması adına  endokrin (dahiliye ) doktoru   eğer psikiyatrik bir sorun var ise mutlaka psikiyatri desteği ve Diyetisyen  desteği hareket etmek gerekir. Yapılan kan testleri ve analizler sonucu doktorunuz ihtiyacınız var ise medikal tedavinizi  DİYETİSYENİNİZ beslenme programınızı planlayarak yol almanıza yardımcı  olur.

     Kilo almak ,kilo vermekten zordur .Ancak kişiye özel  hazırlanmış beslenme programları  ile  bireyin uyum sürecine bağlı olarak sağlıklı  KİLO ARTIŞI   bireyin ihtiyacına  göre sağlanabilmektedir..   

KİLO ALMAK İÇİN NELERE DİKKAT  ETMELİ ?

Kilo alma  ;   konunun uzmanlarından  destek alınarak  ,umutsuzluğa kapılmadan ,istikrarlı bir takip sonucunda  gerçekleşmektedir.Hızlı ağırlık kazanmak için strese girmeden  ve acele etmeden yol almak  sağlıklı sonuca ulaşmayı kolaylaştırır.Yapılacak dengesiz ve sağlıksız uygulamalar  vücuttaki yağ kas dengesini olumsuz etkiler.

Bu nedenle ;

- Sık az düzenli öğün tüketme alışkanlığı kazanmak,

- Her öğünün protein ,karbonhidrat , yağ içeriğine dikkat etmeli,

- Öğünler Küçük porsiyonlar halinde tüketilmeli,

-Su , çorba,  meyve suyu , asitli içecekler vb öğünlerden önce tercih edilmemeli,

-Aşırı şekerli ve yağlı besinlerden uzak durmalı,

-Öğünlerde bulunan yemekleri zenginleştirerek tüketmeye çalışılmalı ( salatalarda kuruyemiş ,peynir )

-Aile ve arkadaş ile yemek  yeme alışkanlığı kazanmaya çalışılmalı

-Hazırlanan yemek ve masalara özen gösterilmeli ,keyifli yemek yeme ortamları hazırlanmalı,

-Yemek yeme esnasında stres yaratacak ortamlardan konuşmalardan uzak durmalı

-Ara öğünlerde kuruyemiş ,evde yapılan sütlü tatlılar ,tercih dondurmalar  (genel sağlık durumuna göre )tercih edilmeli

-  Öğün öncelerinde hafif yürüyüş vb egzersizler iştahı arttırabilmek için tercih edilmeli 

- Diyetisyen  kilo almak istiyorum uzman desteğinde yardımla doğru olanıdır .

 

 

Bu küçük uygulamalar sizi büyük değişimlere götürmeye yardımcı olur.

 

 

 

OBEZİTE ve ŞİŞMANLIK

Anadolu yakası Zayıflama diyetisyeni Şengül Üre 

Latincede ”obesus sözcüğünden türemiştir.Günümüzde gerek yetişkinler gerekse çocuklarda  ciddi sağlık sorunu olarak değerlendirilmektedir.

 Dünya sağlık örgütü (WHO  )obeziteyi “ yağ miktarının adipoz dokuda sağlığı bozacak ölçüde birikimi olarak tanımlar. 

Obezite,günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır.Dünya Sağlık Örgütü (WHO)verilerine göre ,1995 yılında tüm dünyada yetişkin obez birey sayısı 18 milyon civarında iken ,2000 yılında bu sayı 300 milyonu aşmıştır:Günümüzde 2014 yılı itibariyle ise dünyada 18 yaş ve üstü yetişkin bireylerin yaklaşık %39 ,unun hafif şişman ve :%13,ünün obez olduğu bildirilmektedir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de obezite  prevalansı buna bağlı olarak da kronik hastalıkların görülme sıklığı artmaktadır.Yaklaşık 25.000 kişinin tarandığı Türkiye Obezite ve Hipertansiyon Taraması (TOHTA) araştırmasında obezite  prevalansı  kadınlarda %36 ,erkeklerde :%21.5 ve genel toplumda ise %:25 olarak tespit edilmiştir. Benzer örnekler sayısına sahip olan 20 yaş ve üzeri 26.500 yetişkin bireyin katılımı ile yapılan Türkiye Diyebet Hipertansiyon Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Çalışması (TURDEP-II)sonuçlarına göre ,hafif şişmanlık görülme sıklığı & 37,0 obezite görülme sıklığı %35.9,dur. Bir başka çalışma olan 35-70 yaş arası 2.463 kadın ile 1.594 erkek katılımcının ele alındığı ileriye Dönük Kentsel Kırsal Epidemiyolojik Çalışması,nda ise (PURE)hafif şişmanlık görülme sıklığı %33.1 obezite görülme sıklığı ise %54.4,tür.Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA-2013 )sonuçlarına göre ,15-49 yaş arası kadınlarda hafif şişmanlık görülme sıklığı %28.6, obezite görülme sıklığı ise %26.5 olarak belirlenmiştir. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması  (TBSA-2010 ) sonuçlarına göre ise tüm yetişkin bireylerde hafif şişmanlık görülme sıklığı %34.6 obezite görülme sıklığı %30.3,tür. 

Hafif şişmanlık ve obezite ,vücutta sağlığı tehdit edecek boyutta anormal veya aşırı yağ birikimi olarak tanımlanmaktadır.Obezitenin saptanmasında ve izleminde en yaygın olarak vücut ağırlığının (kg) boy uzunluğunun (cm) karesine bölünmesiyle elde edilen beden kütle indeksi (BKİ)kg/m2 )değeri kullanılmaktadır.BKİ,si 30 kg / m2 ve üzeri olan bireyler obez ,25 kg /m2 ve üzeri olan bireyler ise hafif şişman olarak tanımlanmaktadır.WHO,nun yetişkinlerde BKİ,ye göre zayıflık ,hafif şişmanlık ve obezite sınıflaması Tablo1 ,de gösterilmektedir.Bunun yanı sıra ,obez bireyin tanımlanmasında ilk düşünülenler ,bel ve kalça çevresinin ölçülmesi bel/kalça oranlarının hesaplanması, bireyin diyet ve vücut ağırlığı öyküsünün alınması ve obeziteye bağlı komorbiditelerin değerlendirilmesidir. 

 

 

Şişmanlık nedir nasıl tespit edilir?

 

Vücudun  yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması, sonucu boya göre ağırlığın arzu edilen düzeyin, üstüne çıkması şişmanlık veya obezite olarak adlandırı

 

BESİNLERLE  ALINAN ENERJİNİN HARCANMASI: 

Kilo verme diyetisyeni Şengül Üre 

 

Gün boyu yediğimiz ve içtiğimiz yiyecek ve içecekler vücudumuza enerji sağlarlar.Bu enerji bazal metabolizma hızı ,termik etki ve fiziksel aktivite ile harcanı

 

1- Bazal metabolizma 

  Alınan enerjinin büyük bir kısmı (%50  -75) vücut organlarının çalışması için harcanır. Buna bazal metabolizma hızı denir .Mutlak dinlenme anında da vücut organları çalıştığı için çoğu kez bazal metabolizma ,dinlenme metabolizması olarak da ifade edilir.

   Büyüme ve gelişme çağındaki çocuk ve gençlerde ,gebelikte ,kas dokusu fazla olan bireylerde ,vücut yapı farklılığı nedenyle kadınlara kıyasla erkeklerde ,ağır fiziksel aktivitesi olanlarda ,bazı hormonların fazlalığı (örnek;tiroid hormonu fazlalığı )gibi durumlarda hızlıdır.

 

2 - Termik Etki

 Yiyeceklerin içindeki karbonhidrat ,yağ ve protein adı verilen besin öğeleri vücuda enerjiverirler.Ancak bu besin öğelerinin de vücutta kullanımı (sindirim ,emilim,ve metabolizma )için vücut enerji harcar . Buna yiyeceklerin "Termik etkisi " denir ve bazal metabolizmayı artıran bir faktördür.    Karbonhidrat ve yağlar bazal metabolizmanın %6 sı kadar enerji harcamasına neden olurken bu oran proteinli besinler için %30 dur.

  Bol proteinli ,düşük enerjili diyetleri uygulayarak zayıflama yolunu tercih etmeyiniz .Bu tür beslenme ,dengesiz beslenmedir.Yeterli ve dengeli beslenerek zayıflayınız.

 

3- Fiziksel Aktivite 

Enerji harcamasını etkileyen diğer bir faktör ise fiziksel aktivitedir.Doğru olarak uygulanan zayıflama diyeti ile birlikte çeşitli sportif faaliyetler ve basit egzersizlerin (hızlı yürüme ,koşma ,beden hareketleri vb)yapılmasının enerji harcamasını arttırarak vücutta fazladan depo edilen yağ dokusunun harcanmasında büyük rolü vardır.

Böylece vücudun yağsız dokusu olan kas dokusunun da korunması sağlanmış olur.

Aynı sürede ve hızda yapılan fiziksel aktivite (yürüme,koşma,yük taşıma vb),yağ dokusu fazla olan şişman bireylerde ,şişman olmayanlara göre daha fazla eneji harcanmasına neden olmaktadır. 

         

 

 ŞİŞMANLIĞIN TESPİT EDİLMESİ

 

  Obezite veya Şişmanlık   

1-BKİ (Beden  Kitle indeksi ) 

2-Vücut bileşimi analizi =BIA (Bioelektrik impedans yöntemi)

3-Bel kalça oranı, 

4-Ultrason

 vb. yöntemler ile tespit edilir. Pratikte en çok kullanılan yöntemler ise 

Kilo verme diyetisyeni Şengül Üre 

1- BEDEN KİTLE İNDEKSİ hesaplanması:

 

Şişmanlık çeşitli tanı yöntemleri ile tespit edilir.Pratikte en çok kullanılan yöntem beden kitle indeksi (BKİ) dir. 

BKİ=Ağırlık /boy m2

Çıkan sonuç mevcut  belirlenmiş aralıklarla karşılaştırılır  ve  bireylerin hangi aralıklarda olduğu  beirlenir.

Sizde bu pratik hesaplamayı yaparak kendi bedeninizi tanıyabilirsiniz.

     

 

Yetişkinlerde Beden Kitle indeksine Göre Ağırlığın Değerendirilmesi:   

 

   Sınıflama                                 BKİ      

                               

Zayıf                                     18.5 den az

Normal kabul edilebilir                   18.5-19.9

Normal                                     20-24.9

Toplu (hafif şişman)                       25-29.9

I .Derece Şişman                           30- 34.9

II. Derece Şişman                         35-39.9

III.Derece Şişman                        40 ve üzeri

 

    

2- VÜCUT BİLEŞİMİ ANALİZİ - VÜCUT YAĞ ORANI ( BİA)

Vücut bileşimi ölçümleri birçok amaç için kullanılmaktadır.Vücut yağının aratması ile ortaya çıkan obezite ve ya şişmanlık beraberinde damar hastalıkları ,diyabet kanser ortopedik sağlık sorunları vb beraberinde getirmektedir. 

 

VÜCUT YAĞ ORANI NEDİR? NASIL ÖLÇÜLÜR?

Günümüzde yapılan ölçümlerde kullanılan cihazlar  sıklıkla kliniklerde  kullanılan cihazlardır. Bireylerin  ağırlık tespitleri tek başına günümüzde besleneme programlarını veya sağlık durumlarını belirlemek için yeterli olmayabiliyor. Bu nedenle geliştirilen cihazlar ile BİA yöntemi ile vücut yağ oranı vücut suyu kas oranı belirlenebilmektedir.Yağsız doku kütlesi ile yağın elektriksel geçirgenlik farkına dayalı olarak  çalışan cihazlardır 

Bu  cihazları kullanarak yapılan ölçüm ile  

• Bazal metabolik hız 

• Beden kütle indeksi (BKI) i

• Yağ miktarı yüzdesi ve ağırlığı

• Yağsız doku yüzdesi ve ağırlığı 

• Toplam vücut suyu

Vb tespit edilir.

.

Vücudunuz analizini yaptırdıktan sonra vücut yapınız bölgesel yağ dağılımınız  yapınızı, yağ oranınızı, su oranınızı, metabolik hızınız  TIBBI BESLENME TEDAVİSİ VE EGZERSİZ PROGRAMLARINDA destek sağlar..

 Sağlıklı yaşam dinamik aktif ve  zihinsel performası yüksek hormon  dengesinde sorun yaşanmayan bir beden için her bedenin belli oranda yağ  içeriğine sahip olması gerekir.

 

   Bu ölçümü yaparken size gerekli ölçüm kuralları anlatılır ve takiplerinin bu çerçevede planlanır.

  

3- BEL / KALÇA ORANI :

Deri altı ve  karın içi yağ deposunu  gösteren pratik bir yöntemdir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 

KADINLARDA :0.85 den  küçük

ERKEKLERDE : 0.9 1.0 dan küçük

Olmalı

 Bel çevresi :

 KADINLARDA : 80 cm altında

ERKEKLERDE  :94 cm altında 

4- ULTRASON VE DİĞER YÖNTEMLER :

 

 ŞİŞMANLIĞIN OLUŞUM NEDENLERİ?

Obezite diyetisyeni Şengül Üre 

Obezitenin yol açtığı sağlık sorunları  ,obezite diyetisyenleri.

 

1-Yanlış beslenme alışkanlıkları  

Ailenin beslenme modeli çocuğun beslenmesini, olumlu veya olumsuz olarak etkiler ve  gelecekteki yaşantısında  uygulanan bir model olur  Bunun dışında   çalışma hayatı  nedeni ile birçok insan basit karbonhidratlardan zengin, yağ oranı yüksek besinleri günlük beslenmelerinde bulundururlar.

     Fast food tipi beslenme , öğün atlama, aşırı karbonhidrat ve yağ tüketme , hızlı yemek yeme iyi çiğnememe, öğün atlama vb yeme alışkanlıkları şişmanlığın temelini oluşturmaktadır.

2-Genetik:

 Yapılan çalışmalar şişmanlığın genlerle  ilişkili olduğuna dair bilgiler vermektedir. Bu gün yapılan çalışmalar ve gözlemler doğan çocuklarını çok azının  şişman doğup hayatlarına şişman devam ettiklerini göstermiştir.

  Beden ağırlığının regülasyonunda rol alan hormonal ve sinirsel faktörler kalıtımsaldır. Yeme davranışında etkili olan kısa ve uzun dönemli işaretler ,yağ hücrelerinin sayı,büyüklüğüdür.

 3-  Hormonlarla ilgili nedenler:

Bireylerde  ortaya çıkan  şişmanlık veya obezite sorunu cinsiyet , troid, böbrek üstü vb hormonların yapım veya fonksiyonlarında ortaya çıkan  bozukluklar  sonucunda gerçekleşebilmektedir. Bu sorunlarla birlikte  iştah artışı , bazal metabolik hızda azalma,ve  enerji dengesinde bozukluklar ortaya  çıkabilir.

 4- Yaş ve cinsiyet ile ilgili nedenler :

  Kadınlarda şişmanlık erkeklere  oranla daha fazla görülmektedir.Hormonal değişikliklerin ortaya çıktığı ergenlik döneminde  vücutta yağlanma meyili artmaktadır.Gebelik ve emziklilik dönemindeki yanlış beslenme alışkanlıkları şişmanlığın ortaya çıkışını arttırmaktadır.

        Yaş faktörü dikkate alındığında  ileri yaşlarda bazal metabolizma hızı ( vücut çalışması için harcanan enerji) azalmaktadır.

Eğer eski beslenme  alışkanlıkları devam eder ve hareket arttırılmaz ise şişmanlık ortaya çıkar.

 

5- Enerji alımı ve harcamadaki dengesizlik:

     Alınan enerji ve harcanan enerji yi bir terazinin kefelerine benzetmek doğru olur.Bu kefelerde dengenin bozulması yani alınan enerejinin harcanandan  çok olması durumunda  

 şişmanlık yada obezite  ortaya çıkabilmektedir.Enerji alımının fazlalığı miktar ve çeşit fazlalığı enerji içeriği yüksek besinlerin tüketimi ile gerçekleşebilmeketdir.   ,.         

6-Psikolojik nedenler:

 Stres insanları yeme davranışlarını  açısından olumlu  veya olumsuz  olarak çok etkilemektedir. Üzülme ,sıkılma, sevinme vb psikolojik durumlarda birçok insan bilinçsizce yeme davranışı sergiler ve sürekli atıştırırlar.Alınan  fazla enerji  harcanmadığında  şişmanlık  ile karşılaşılır

7-Fiziksel aktivite   yetersizliği:

Şişmanlık veya obezite sorununda  en önemli faktör  alınan enerijinin harcanmasında yaşanan sorunlardır. İnsan bedeni hareketli yaşamı gerektiren bir yapıdadır.İlkel insan yaşam gereksinimlerini daha çok beden gücüyle yaptığı faaliyetlerden sağlamaktaydı.Teknolojik gelişmelerle birlikte    beden gücünün yerini teknoloji almıştır.  

   Bu değişimin sonucu fiziksel aktivite için enerji harcaması düşerken ,zenginleşme ,enerji yoğunluğu ,yüksek besinlerin tüketimini arttırmaktadır.Günlük bedensel aktivitelerde azalma ( masa başı işte çalışma, ev  işleri yapmama, vb)

          Bu sonuç gelişmiş veya gelişmekte olan toplumlarda  şişmanlığın artmasına neden olmaktadır.

 

 

  OBEZİTE VE ŞİŞMANLIĞIN YOL AÇTIĞI SAĞLIK SORUNLARI

Beden ağırlığının olması arzu edilenin %20 üzerine çıkması hastalıklara yakalanma  riskini arttırır. 

   Bu hastalıklar

 1- Kalp Damar Hastalıkları:

  Şişman bireylerde uygulanan yanlış beslenme ve aşırı yağlı karbonhidratlı besinler, tüketilmesi sonucunda trigliserit, LDL(kötü huylu kolesterol) düzeylerinde yükselme ve HDL oranlarında azalma görülür.        Hipertansiyon, koroner kalp hastalığı ,hiperlipidemi, ortaya çıkar.

2- Endokrin ve Metabolik bozukluklar:

  Normal vücut ağırlığının  %20 oranında artması Tip 2 diyabet riskini artırır.Birçok sağlık sorunun bir arada bulunduran METABOLİK SENDROM  tedavi gerektiren bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmakatadır..

       Ayrıca şişmanlarda yanlış beslenme sonucunda alınan fazla proteine bağlı olarak ürik asit düzeylerinde artma ve dolayısı ile "gut hastalığı" görüme riski yüksektir.

3-Ortopedik Sağlık  Sorunlar:

       Ayaklara fazla yük gelmesinden dolayı hareketler azalır, düztabanlık yani taban çökmesi görülür. Eklem sağlığı sorunlarını yanı sıra Ayrıca fazla yük kalça eklemlerinde kireçlenme ve bacaklardaki  toplardamarların etrafının ve kasların etrafının, yağlar ile kaplanması kan dolaşımını bozar ve varisler ortaya çıkar

      

4- Solunum Sistemi  Bozuklukları:

       Aşırı kilolu bireylerde kanda karbonmonoksit birikir ve sürekli bir uyku hali ortaya çıkar. Eğer birey sigara kullanıyorsa  sorunlar artarak devam edecektir.Şişmanlık veya bir diğer adıyla obezite  solunum durması (sleep apne) sorunu sık görülmektedir.

 

5- Psikolojik problemler  ve yeme davranış bozuklukları      

Şişmanlık  ister bayan  ister erkek olsun estetik kaygıların ciddi olarak yaşandığı bir sağlık sorunu olmuştur.Özellikle bayanlarda ve gençlerde "anoreksiya nevroza (yemek yememe), "bulimia (yediklerini kusarak çıkarma) vb. sorunları beraberinde getirmektedir.

  Birey aynaya baktığında kendini beğenmemekte ,kendini toplumdan uzaklaştırmakta veya toplumsal uyum sorunları yaşamaktadır              

          .

  6-Diğer sağlık sorunları:

      Beden ağırlığının   artması bazı kanserlerin ( meme ve endometrium ), ve safra kesesi hastalıkları ,fazla yağ tüketimi kolesterol miktarını ve dolayısı ile safra kesesi içinde taş oluşumu  için risk faktörüdür   Şişmanlık ile birlikte  karın içi ve duvarında yağ toplanır ve kaslar zayıfladığı için fıtık çok kolaylıkla oluşur.

       Yaşam sigorta şirketlerinin derledikleri verilere göre ,ideal ağırlığın % 40 üstünde olanlarda ölüm oranı %90 daha çoktur.Ölümün en az olduğu BKİ düzeyi 20- 25 arasıdır  

 

   OBEZİTE VE ŞİŞMANLIĞIN TEDAVİSİ    

                               

     AMAÇ :Obez veya   Şişman bireyin zayıflama tedavisinin  amacı ideal  vücut ağırlığına  sahip olması şişmanlık yada obezitenin ortaya çıkardığı sağlık sorunlarını minumum seviyeye  indirmektir..

  Obezite veya şişmanlık tedavisi bir maraton koşusu gibi uzun soluklu  zaman alan ve sabır gerektiren  bir süreçtir. Güncel bilgilerin ışığında  hekim diyetisyen ve egzersiz iş birliği ile ilerlemeli.Kişiye özel tedaviler ile kişiye özel hedefler ile kalıcı sonuca ulaşılmaya çalışılmalıdır.

                         

ŞİŞMANLIĞIN TEDAVİ YÖNTEMLERİ:

A- DİYET  (TIBBİ BESLENME )TEDAVİSİ

B- İLAÇ TEDAVİSİ

C- FİZİKSEL AKTİVİTE

D-  BARİATRİK CERRAHİ UYGULAMALARI

E-  GEN TEDAVİSİ  ( NUTRİGENETİK )       

DİYET (TIBBİ BESLENME ) TEDAVİSİ

   Çocukluk çağından itibaren kazanılan doğru beslenme davranışları OBEZİTE  şişmanlığın önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

       Ancak obezite  şişmanlık sorunu ile karşılaşmış bireylerde beslenme eğitimi çok önemlidir. Mutlaka bir endokrin veya dahiliye doktoru takibi  tedavi açısından oldukça önemlidir.Sağlıklı yaşam ,yeterli ve dengeli beslenme , düzenli kilo kaybı ve ağırlı denetimi için bu eğitim ve beslenme planını oluşturulması mutlaka " DİYETİSYEN (BESLENME VE DİYET UZMANI ) tarafından düzenlemelidir.

     Çünkü hazırlanan beslenme programı  kişiye özeldir,fiziksel özellikleri,sağlık durumu,ailevi özellikler,ve beslenme alışkanlıkları dikkate alınarak bir program  oluşturulur ve uygulanır.Diyet tedavisi uygulanan bireye yemek pişirme tekniklerinden yemek yeme zamanına kadar her  konuda bilgi verilir.

  Kontroller sürekli yapılarak uyum ve sonuç karşılaştırılır ve değerlendirme yapılır.Ayrıca bireye besinlerle alınan enerjinin harcanması konusunda da  bilgi verilir.

 

  

 BİLİMSEL VE DOĞRU ZAYIFLAMA  TEDAVİLERİNİN ( TIBBİ BESLENME PROGRAMLARININ) GENEL İLKELERİ

 

1- Enerji protein, karbonhidrat,yağ,vitamin-mineraller,su ,posa,yönünden mutlaka bireyin ihtiyaçlarını karşılayacak ve sık aralıklarla düzenli beslenme alışkanlığını düzenleyecek özellikte olmalıdır.

2- Sadece tek bir besin (örn.greyfurt suyu )veya tek bir yemek (örn.lahana çorbası)seçerek  olmamalı

3- Çok düşük kalorili kişinin ağız tadını bozmayacak şekilde hazırlanmış olmalı.

4-  Sosyo–ekonomik durumuna uygun planlanmalı.

5- Yaşam tarzına adapte edilmiş şekilde olmalı. 

6- Esnek olmalıdır.

7- Kısa dönemli acele (şok ) programlardan kaçınmalı.

8- Basit karbonhidrat (şeker )yerine kompleks karbonhidratlar (kurubaklagil vb)tercih edilmeli. 

9- Posanın ,vitamin ve minerallerin önemli kaynakları olan sebze ve meyveler yeterli miktarda bulunmalı kabuklu yenilebilen sebze ve meyveler soyulmadan ve meyve suyu yerine meyvenin kendisi tüketilmeli.

10- Ekmekler tambuğday çavdar veya  ,kepekli ekmek şeklinde posadan zengin tercih yaparak  tüketilmeli.

11- Yağdan zengin besinler kısıtlanmalı ve bitkisel yağlar uygun miktarlarda tercih edilmeli.

         12-Beslenme programları prebiyotik ve probiyotikler açısından zengin olmalı

       13- Yemekleri pişirme şekli  haşlama ,ızgara ,veya fırında  olmalıdır.

 

BESLENME TEDAVİSİ VEYA DİYET  TEDAVİSİ "kilo ve yağ kaybı  sağlayarak   Doğru beslenme alışkanlığını kazandıracak şekilde  planlanıp uygulamaya konulmalıdır

 

        

 

ZAYIFLAMA DİYETLERİNİN AMACI VE HEDEFLERİ

 

  1- Vücut ağırlığı bireyin istediği veya sağlık koşullarının elverdiği  ölçülere indirilmelidir.Bu  kişiden kişiye değişebilir.Kişinin olması gereken ideal ağırlığı olabileleceği gibi ,ideal ağırlığının biraz üzerinde olabilir

  2- Uygulanacak zayıflama diyetleri yeterli ve dengeli olmalıdır.

  3-  Sağlıklı zayıflama programları bireye yanlış beslenme alışkanlıkları yerine doğru beslenme alışkanlıkları kazandırılmalı ve yoyo  programlarında olduğu gibi geri dönüşler olamamalıdır

      Ayrıca bireyin ihtiyaçları doğrultusunda   yeterli beslenme  eğitimi vererek vücut ağırlığı korunmalıdır.

 

          

 ZAYIFLAMA DİYETLERİ VE  BİLİNMESİ GEREKEN DOĞRULAR

 

 1- Kilo sorunu olan ve bu konuda destek almaya ihtiyacı olan birey kendisi için uygun   bilimsel  ve doğru bir diyetin nasıl uygulanacağı hakkında  bilgi sahibi olmak için mutlaka konunun gerçek anlamda  uzmanı olan diyetisyene ,beslenme ve diyet uzmanına   destek almalıdır.

  2- Bireye uygun sağlıklı beslenme programının profili oluşturulmadan önce yapılan görüşmelerle ihtiyaç duyulan, biyokimyasal testler  sonucunda  mutlaka beslenme tedavisi oluşturulmalı ve başlanmalıdır.

 3-Beslenme tedavisine başlamadan önce alışveriş , öğünlerin düzenli tüketimi, kahvaltı vb konular hakkında mutlaka bilgi sahibi olunmalıdır.

 

 4- Şişmanlık  sorununun tedavisinin  kalıcı olabilmesi için  mutlaka zamana ihtiyaç olduğu hatırlanmalıdır.

 5- Mutlaka gerçek hedefler belirlenmeli ve yola devam edilmelidir.Diyet tedavisinin başladığı ilk günlerde  birey ağırlık kaybı beklentisi içinde olabilir.

6- Çeşitli hayal kırıklıkları ilk günlerde veya daha sonraki zaman dilimlerinde yaşanabilir.Burada önemli olan ve üzerinde durulması gereken konu  davranış değişikliği ve sonuçlarıdır.

       Sabırlı bir yaklaşım mutlaka beraberinde olumlu sonuç getirecektir.

        

 7- Zayıflamak amacıyla beslenme  tedavisi  uygularken mutlaka haftalık takipler yapılmalıdır. Sık ve çeşitli tartılara sürekli çıkmaktan uzak durmalıdır.

 

 8- Özellikle bayanlarda Premenstruasyon (adet kanaması ) öncesi 1-3 kg ağırlık artı ortaya çıkabilir. Hormonal değişimlerden dolayı su toplanmasından bu tip bir artış ortaya çıkabilir.

 

 9- Bireyler yeme davranışları, öğünleri zamanında tüketmeleri konusunda mutlaka bilgilendirilmeli . 

      

 10  Birey zayıflamak amacıyla , beslenme   tedavisi programına başladığında zaman zaman durakalmalar yaşayabilir.Bu fiziksel aktivitenin arttırılması, programın tekrar gözden geçirilmesi  vb. dikkat gerektiren konularla  kilo vermeye başlanabilir. 

 

              " Amaç ";  uygulanan beslenme tedavisi ile kilo verme sağlandıkta sonra bu kiloyu korumak ve bu konuda önerilere kulak vermektir.

 

                                              

 SAĞLIKLI BESLENME ALIŞKANLIKLARI KAZANMAK İÇİN 

Diyetinfo öneriyor

 

1. Besin değeri yüksek ,kalorisi az olan besinlere yönelin.

2. Az yağlı yiyin ;doğru yağları ,doğru zamanda yiyin

3. Sabit kilonuzda kalın

4. Diyetinizi  çeşitlendirin.

5. Sebze yiyin.

6. Meyve mutlaka tüketin.

7. Daha çok lif tüketin.

8. Aşırı protein tüketiminizi azaltın.

9. Kompleks karbonhidratları tercih edin

10. Fazla şekeri terk edin

11. Balık yiyin.

12. Vejetaryenseniz dikkat!

13. Tercihli diyet yapın.

14. Gizli yağ ve kaloriden uzak durun .

15. Kolesterol ve tuzu kesin

16. Alışverişte sağlığınızı düşünün.

17. Yemek tercihleri için uygun ortam yaratın.

18. Sık sık az yiyin.

19. Yemeklerde bol bol su için.

20. En önemlisi yemeklerden keyif alın

 

 KİLO VERME SÜRECİNİ DESTEKLEYEN DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ

 

      Davranış değişikliği programı ;kendini izleme ,uyarıların kontrolü ,kendisini ödüllendirme tekniği olmak üzere 3  bileşenden  oluşur. .

      

     1-Kendini izlemede birey ,yemek yediği yeri ,neler yediğini,zamanı ve yemeklerle ilgili duygu ve düşüncelerini not eder veya günlük tutar.Böylece yemek yeme sırasındaki fiziksel kontrolü sağlar

     2- Uyarıların kontrolü; yemek yeme ortamı ,yenen yiyeceklerin türü ve yemek yemenin sonuçları ile ilgilidir.

    3-  Kendisini ödüllendirme: Kilo vermede gösterilen başarıdan dolayı bireyin kendi kendisini ödüllendirmesi zayıflama programının devamında yardımcı olur.

            

     ÖNERİLEN ÇEŞİTLİ DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ

                 

1-Yeme isteğini ortadan kaldırma davranışı:

    

   -Yiyeceklerinizi  önceden planlayıp alışveriş yapın.

   -Yiyecek alışverişinize  yemek yedikten sonra tok karnına çıkın 

   -Yemek biter  bitmez masadan kalkın,

   -Yemek yerken  gazete vb  okumayın

   -Masaya yemeği servis veya tencere ile getirmeyin, 

   - Lokantada ekmeğin fazlasını  ve yağı masadan kaldırılmasını sağlayın

   - Evde enerji yoğunluğu yüksek yiyecek bulundurmayın

    -Yiyecekleri göremeyeceğiniz  şekilde dolaplarda tutun

    

  2-Yemek miktarları ile ilgili davranışlar :

 

   - Yavaş  ve iyice çiğneyerek  yemek yiyin. 

   -Yemek  yemeye küçük aralar vererek devam edin

   - Yemekleri büyük tabakta değil küçük tabakalara servis yaparak tüketin

    -Açlık hissettiğinizde yemek sırasında ve sonrasında bol su için

 

3- Yediklerinizi  harcama ile ilgili davranışlar:

  

-Eğer yenilmemesi gereken herhangi bir yiyeceği tüketmek istiyorsanız tüketin  fakat o yiyecekle aldığınız kaloriyi kilo artışı sağlamadan bir  fiziksel aktivete yaparak   harcayın 

 - Özel bir olay nedeni ile diyet dışındaki yiyeceklerden  tükettiyseniz bu öğünü takip eden öğünde sadece sebze veya salata ile geçiştirin

 - Öğün aralarında yeme isteği duyduğunuzda  su için ve bir süre bekleyin veya domates, salatalık gibi aparatifler atıştırın 

 HAYDİ KENDİNİZİ MOTİVE EDİN

Diyetinfo öneriyor 

 

-Diyet tedavisine başlamadan önce mutlaka kendinize güvenin.  

- Aynaya baktığınızda hedefi ve sonucu hayal edin.

 -Yaşam tarzınızı değiştirmeye çalışırken ailenizden veya yakın bir arkadaşınızdan destek almaya çalışın. Eğer bu tip bir destek alamıyorsanız kendi kendinize bu konuda destek olun. 

- Bir günlük veya kayıt defteri tutun ve gelişmeleri mutlaka takip edin ve not tutun. 

 - Zaman zaman kendinizi  küçük alışverişler vb ile mutlu edin.

- Aldığınız yol size her zaman keyif versin.

- Geriye dönüp bakmayın .Unutmayın  GERİYE HER DÖNÜŞÜNÜZ İLERİYE GİDİŞİNİZİ ENGELLER.

 

DİYET YAPARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Diyetinfo öneriyor

 

      Et ve ürünleri:

    • Yağsız etler tercih edilmeli ,et ile pişirilen yemeklere yağ eklenmemelidir,

    • Tavuk ve hindi etinin derisiz beyaz ete tercih edilmelidir.

    • Haftada en az bir kez balık yenmelidir.

    • Sosis,sucuk ,salam,gibi yiyecekleri tüketmekten uzak durmalı

    • Kurubaklagiller,düşük yağ içeren, protein zengin kaynaklarıdır.Pişirirken et   eklenmeyebilir  ve haftada bir kez tüketimi önerilir .

 

   Süt ve ürünleri:

    •Kişisel özelliklere göre normal tercihler yapılmalı

 Ekmek ve tahıl ürünleri

    • Pilav ,makarna ,börek pişirilirken eklenen yağ miktarı azaltılmalıdır.

   • Size öneriliyorsa evde yapılan yağ ve şeker oranı düşük kurabiyeler tercih edilmelidir.

   • Tam buğday ve ay çavdar veya  Kepekli undan yapılan ekmek ve tahıl ürünleri tüketilmelidir.

 

   Sebze ve meyveler

    • Yağ içeriği düşük,vitamin ve mineral içeriği yüksek ,renkli lezzetli ,hoşlanılan harika besinlerdir.

    •Kuru yada taze mevsim meyveleri ,öğün aralarında yemek için ideal ve sağlıklı seçimlerdir.

    • Evde kolaylıkla görülen yerlerde ,seyhatlere çıkarken yanınızda bulundurmaya özen göstermelisiniz.

    • Sebzeler mümkünse kızartılmamalı ,örneğin patetes kızartma yerine ,patetes salata veya püresi tercih edilmelidir.

 

 Diğer öneriler

 

    • Hazır yiyeceklerin yağ içeriği,ev yemeklerinden çok daha fazla olduğu için sık tüketilmemeye çalışılmalıdır.

•  Günlük tüketilen yağın 2/3’si sıvı yağlardan seçilmelidir.

•  Taze veya hazır meyve suları yerine  mevsim meyvelerinin kendisi tercih edilmelidir..

• Kahve ve çay ,şekersiz veya az  şekerli içilmelidir.

• Yemeğin tadına bakmadan tuz eklenmemelidir.

• Tuzlu yiyecekler az tüketilmeye gayret edilmelidir.

• Kahvaltıda greyfurt ,mandalina ,portakal,domates,öğle ve akşam yemeklerinde bolsebze,salata,roka maydanoz,marul gibi yeşillikler soğan ,sarımsak,tüketilmelidir.

 

            Ayrıca 

• Küçük tabak ve porsiyonları tercih edin

• Yemek için küçük  ,salata için büyük tabak kullanın

• Yemeğe başlamadan önce 1-2 bardak su için

• Daha yavaş yemek yiyin ve iyi çiğneyin

• Sofraya tam acıkmadan oturun,sofradan tam doyduğunuzda değil,açlığınız geçtiğinde kalkın

• Yemeğiniz bitince sofradan hemen kalkın

• Yemeği pişirdiğiniz tencereyi masaya koymayın

• Şişmanlatıcı yemekleri evde özellikle göz önünde bulundurmayın

• Her öğün bol miktarda su için,

• Fazla miktarda yemek pişirmeyin

• Alışverişe aç iken ve liste hazırlamadan çıkmayın

• Atıştırmak istediğinizde oyalanacak bir iş bulun

• Tatlı yemeye başlamadan önce biraz bekleyip gerçekten aç olup  olmadığınıza karar verin

• Davetlerde sunulan yiyeceklerin yarısını yiyin.

• Her gün bağırsak hareketlerinin düzenli olmasına gayret edin

-Zayıflamak ve vücuttan su atmak için gelişigüzel bitki çayları çeşitli karışımlar  vb tüketmeyin

 

 

 

ZAYIFLIK VE KİLO ALMA programı - Diyetisyen desteği ile kilo alma 

 

Kilo alma diyetisyeni Şengül Üre:

Kilo alma programlarında temel amaç harcadığından fazla kalori almaktır.

Bu her şeyi yemek veya ne bulursan atıştırmak anlamına gelmiyor. Disiplin ve programlı beslenmek önemli. En az altı öğün beslenmek ve takip eden öğünler arasında iki-üç saati geçmemek önemlidir. Yağlı tohum tüketimi (fındık, fıstık, ceviz, badem) küçük hacim içerisinde çok fazla enerji bulundurması ve faydalı yağlar içermesi açısından büyük avantaj sağlar. Ayrıca sağlıklı kilo ve kas hacmi artışı için haftada iki-üç kez mutlaka ağırlık çalışması yapılması yararlı olacaktır.

 

    Vücut ağırlığının boy uzunluğuna oranla az olmasıdır.Zayıf lık durumunda vücut yağ kusunun diğer dokulara oranın azalmıştır.Diyetle alınan enerjisinin harcanandan az olarak alınan besinlerin vücutta kullanılamaması nedeniyle ortaya çıkar . Özellikle çocuklar ve gençler zayıflık riski altındadır .Zayıflığın değerlendirilmesinde beden kitle endeksi (BKİ)değerlendirilmesi kullanıldığı gibi deri kıvrım kalınlığı ölçümleri biyoelektiksel pedans (BIA)ölçümü de kullanılmaktadır.

 

ZAYIFLIK NEDENLERİ

Harcanan kadar enerji alınamaması diyetin kalite ve miktar yönünden yetersiz oluşumun ileri geldiği gibi sindirim bozuklukları dolaşım bozuklukları enfeksiyonlar parazitler nedenlerle alınan besinlerin vücutta kullanımının engellenmesi sonucu da olabilir hormonal dengesizlik örneğin tiroid hormonlarının aşırı çalışması da bazal metabolizma hızını artırır . Bu durumda da enerji artar. Gereksinim karşılanamadığında zayıflık oluşur .