LUPUS VE BESLENME

Lupus 1948 yılında tanımlanan   genetik yatkınlığı olan bireylerde hormonal ve çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan deri eklem böbrek beyin akciğer gibi organları etkileyerek bu organlarda hasara yol açabilen aktivasyon remisyon dönemlerinde seyreden Kronik inflamatuar otoimmün bir hastalıktır

Kısacası Lupus kendi doku ve organlarını hedef alarak savaşmaya başlayan Kronik inflamatuar bir hastalıktır.Ülkemizde sıklığı gittikçe arttığı bilinmektedir   Özellikle doğurganlık çağındaki kadınları etkilemekte ancak çocukluk ve erişkinlik döneminde de her iki cinsiyete de görebilmektedir Çocukluk çağındaki lupus daha ağır seyredebilmekte geniş organ tutumları da olabilmektedir

   Lupus hastalarının %65'inde başlangıç yaşı 16.-55 arasında olabilmekte hastaların %20'si 16 yaş altında %15'i 55 üstünde olarak tanı alabilmektedir. Doğurganlık çağında ise daha kadınlarda erkeklere göre 9 kat daha fazla görülebilmektedir.

LUPUS NEDENLERİ ?

Genetik faktörler
-Güneş ışınları
Kötü beslenme alışkanlıkları
Enfeksiyonlar
Hormonlar
kullanılan ilaçlar
Stres
Sigara
Cinsiyet özellikle kadınlarda daha çok görülebilmektedir
Yaş
Yaşam alanı ve bölge
İlaçlar
Geçirgen bağırsak sendromu
Besin alerjileri
Hastalıkları
Toksiteye maruz kalma geçmişte geçirilmiş çeşitli enfeksiyonlar
Afrika kökenli Amerikalı Asyalı ya da Amerikan yerlilerinde daha sık görülebilmektedir

LUPUS SEMPTOMLARI

Lupus semptomları , eklem ağrıları , kas ağrıları , kronik yorgunluk , nefes darlığı ,baş ağrıları , uykusuzluk , güneş yanıkları , depresyon ve anksiyette , uykusuzluk , cilt sorunları ateş , kuru göz ,ağız burun yaraları , ülserler ,anemi , güçsüzlük inme enfeksiyon ,yüksek kan basıncı ,hafıza kaybı , kalp hastalıkları olarak değerlendirilebilir.

Uluslararası İstemik Lupus Birliği tanı için çekti kriterler sıralamıştır Bu tanı kriterlerine göre göre bireylerin tanısı ilgili doktorlar tarafından konabilmektedir. Hastalığın tedavisi kişiye özgü bulgurların tedavisi ve organ hasarına neden indirilmesi açısından önemlidir Bu nedenle Lupus tanısı alan bireylerin mutlaka doktorlarının öneri ve tedavilerini takip edip tedaviyi desteklemesi yaşam kalitesi ve sağlık açısından önemlidir.

LUPUS HASTALARININ BESLENMESİ NASIL OLMALI ? NELER DİKKAT ETMEK GEREKİR ?

Lupus hastalarında beslenme tamamen kişiye özel olmalı .Akdeniz beslenmesi esas alınarak güncel ve kişiye özel beslenme tedavisi planlanmalıdır Özellikle Lupus yaşayan bireylerde kolesterol profilleri , kan şekeri ve böbrek sağlına dikkat edecek beslenme programı ve önerileri oldukça önmelidir.

Her yaş grubuna tedavi planı ayrı düşünülmeli özellikle çocuklarda büyüme gelişmenin sağlanması için cilt sağlığının korunabilmesi kan şekerinin dengelenmesi için beslenme ayrıca özenle takip edilmelidir. Çocuk ve ergenlerde büyüme gelişme geriliği hızlı kilo alımı kan şekerindeki denge değişimleri, katarak ,hipertansiyon, kullanılan ilaçlarla etkileneceği için beslenmeye özellikle dikkat edilmeli

Lupus ömür boyu devam eden bir sağlık sorunudur. Bireyin yaşam kalitesini koruyucu kardiyovasküler sağlığı , böbrek hastalıklarından korumayı planlayan cilt , beden ve kemikleri koruyan bir beslenme programı özellikle önemlidir

Kullanılan ilaçlar ve özellikle kortisteroitler enfeksiyonun baskılanması için vücutta yağlanmayı artırıp damar sağlığında riske sokacağı i kemik mineral yoğunluğunun azalmasına ve ödem artışına gelişmesini neden olabilmektedir. Kullanılan ilaçlara göre beslenme programını düzenlenmesi kan şekerinin dengelenmesi, İnsülin direncinin varsa yönetebilmesi bu dönemde oldukça önemlidir

- Tamamen kişiye özel bir beslenme programı planlanmalı

- Yaş grubuna mutlaka çok dikkat edilerek beslenme programı düzenlenmeli

- Kullanılan ilaçlar dikkate alınarak bir beslenme programı hazırlanmalı

- D vitamini ,kalsiyum , çinko ,selenyum içeriği yüksek bir beslenme programı tercih edilmeli - Yüksek protein alımının önüne geçilmeli ihtiyacına yönelik ve protein tüketimi desteklenmeli - Kalp damar sağlığını korumak zihinsel performansını arttırmak için doymuş yağ içeriği düşük Omega 3'ten zengin bir beslenme programı ön planı çıkartılmalı

-Taurin içeriği zengin bir beslenme programı hazırlanmalı.Taurin Lupus hastalığında bağışıklık cevabını arttırabilen bir aminoasittir. Taurin vücudumuzda metioninden sentezlenen bir aminoasittir özellikle beyaz ette yumurtada kırmızı ette bol miktarda bulunmaktadır

- Rafine karbonhidrattan zengin bir beslenme programı yerine enerji içeriği dengelenmiş ihtiyaca yönelik tamamen kişiye özel l bir beslenme programını hazırlanması nefrit ve kardiyovasküler sağlık sorunlarını koruması açısından önemlidir

-Bireylerin obeziteden korunması için gereken önlemler alınmalı

- 5-7 porsiyon mevsim meyve sebzesi tüketmeli

- Kaliteli karbonhidrat kaynakları bireyin ihtiyacı ölçüsünde tüketilmeli

- Ultraviyole ışınları cilt bulgularını arttıracağı için olabildiğince güneşten korunmaya krem gözlük kıyafet ve şapka kullanmaya dikkat edilmelidir

- Uyku oldukça 7-8 saat uyku uyuma sağlığı destekler

- Egzersiz ve hareketlik hayatın bir parçası haline getirilmeli

- Bitkisel ve hayvansal Omega 3 kaynaklarından zengin beslenmeli

- Bağırsak florasını bağışıklığı korumak adına sağlıklı beslemek gerekir Bağırsak florasını korumak için ihtiyaca göre probiyotik ve prebiyotik içeriği zengin beslenme gerekir

- Kortizon kullanım dönemlerinde beslenme oldukça dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur

- Paketli gıdalardan uzak durmaya çalışmalı

-Fastfood türü gıdaları tüketmemeli

- Sodyum içeriği çok yüksek olan soslardan içeceklerden uzak durulmalı

- Özellikle Asya Mutfağı gibi tuz içeriği çok yüksek Gıdalara dikkat etmek

- Yoğun rafine karbonhidrat tüketilmemeli Fazla rafine karbonhidrat tüketimi bağışıklık sistemini uyarıp ağrıları arttırabilir

- Alkol tüketimine dikkat etmek gerekir Çünkü karaciğere zarar veren dehidratasyon ve uyku problemlerine sebep olan alkol enflamasyona sebep olabilir

- Kafein tüketimine dikkat etmek gerekir Kafein kaygı durumun artmasına ve enflamasyonun artmasına sebep olabilir

-Yeşil bakla yer fıstığı soya fasulyesi kaba Yonca ve filizlendirilmiş bazı gıdalar Lupus ataklarını artmasına sebep olabilir.( tamamen kişisel olarak değerlendirmek gerekir)

- Kullanılan kaliteli karbonhidrat kaynakları tamamen kişisel planlanmalı. Aşırı karbonhidrat ve gluten tüketiminden uzak durmalı

-Yeterince su tüketimi desteklenmeli

- Akciğerleri koruyabilmek için sigara tüketimi akciğer tutulumu açısından sonlandırılmalıdır.

Lupus tedavisinde özellikle Akdeniz beslenmesi oldukça önemlidir .Antienflamatuar bir beslenme planı uygulanmalı. Taze sebze taze mevsim meyveleri antioksidan içeriği zengin besinlerin tüketimi paketlenmiş gıdalardan uzak durma yeterince su tüketimi oldukça önemlidir .Tamamen ihtiyaca göre planlanmış beslenme programında sağlıklı tohumlar ihtiyaç kadar zeytinyağı balık süt ve süt ürünleri yeşil yapraklı sebzeler mutlaka kişsel ihtiyaçlara göre planlanmalıdır.Ayrıca program uygularken stres seviyesini azaltacak bir beslenme modelini uygulamakta oldukça önemlidir

LUPUS ATAKLARINI ARTTIRAN BESİNLER NELERDİR ?

-Batı Tipi beslenme modeli

-Trans ve doymuş ve içeriği yüksek fast food beslenme

- Alkol tüketimindeki artış

-Fazla Kafein tüketimi

-Bağırsak florasının bozulmasını tetikleyen beslenme modeli

-Bozulmuş mikrobiyota dengesi

- Yoğun rafine karbonhidrat ve şeker tüketimi

- Sodyum içeriği yüksek beslenme

-Paketlenmiş üzeri yiyecekleri fazla tüketme

- Sigara tüketimi ve sigara tüketiminin yüksek olması

- Tespit edilememiş gıda alerjileri